Kalp-damar risk profili

Kolesterol, vücudun birçok önemli işlev için ihtiyaç duyduğu yağ benzeri bir maddedir. Hücre zarlarının yapı taşıdır, östrojen ve testosteron gibi hormonların yanı sıra safra asitlerinin oluşumu için de başlangıç maddesidir. Bir kısmı besinlerle alınırken, büyük bir kısmı karaciğerde üretilir.

Çok yüksek kolesterol seviyeleri, damar duvarlarında birikintilere yol açabilir ve kalp-damar hastalıkları riskini artırabilir. Ancak dengeli bir seviyede olması önemlidir, çünkü kolesterol sağlık için de vazgeçilmezdir.

LDL-Kolesterol

LDL kolesterol, karaciğerden vücut hücrelerine kolesterol taşıdığı için "kötü kolesterol" olarak adlandırılır. Fazla LDL, damar duvarlarında birikerek plak adı verilen yapılar oluşturabilir. Bu birikintiler damarları daraltır ve kardiyovasküler hastalıklar riskini artırır.

Yüksek LDL seviyeleri, arterioskleroz, kalp krizi ve felç için önemli bir risk faktörüdür. Düşük seviyeler ise damar sağlığı için olumlu kabul edilir.

HDL-Kolesterol

HDL kolesterol genellikle "iyi kolesterol" olarak adlandırılır çünkü fazla kolesterolü damarlardan karaciğere taşır. Orada parçalanır veya yeniden kullanılır, bu da arterlerdeki birikimleri azaltır. Böylece HDL, damarların sağlıklı ve kireçlenmeden uzak kalmasına katkıda bulunur.

Yüksek HDL seviyeleri, kalp-damar hastalıkları riskinin daha düşük olmasıyla ilişkili olduğundan avantajlı kabul edilir. Düşük seviyeler ise arterioskleroz ve kalp krizi riskini artırır.

Trigliserit

Trigliseritler, vücuttaki yağların ana formudur ve özellikle yağ hücrelerinde depolanır. Aşırı enerji, gıdadan yağa dönüştüğünde oluşurlar. Trigliseritlerin bir kısmı kanda dolaşır ve enerji kaynağı olarak hizmet eder.

Yüksek trigliserit seviyeleri, özellikle LDL yüksek ve HDL düşük olduğunda, kardiyovasküler hastalık riskini artırabilir. Çok yüksek seviyeler ayrıca pankreas iltihabına yol açabilir.

Lipoprotein(a)

Lipoprotein (a), kısaca Lp(a), LDL kolesterolünün özel bir formudur. LDL partikülünden oluşur ve ayrıca Apolipoprotein(a) adlı bir protein taşır. Lp(a) seviyesinin yüksekliği büyük ölçüde genetik olarak belirlenir ve beslenme veya egzersizle pek etkilenmez.

Yüksek Lp(a) seviyeleri, damarlarda birikinti oluşumunu, iltihaplanmaları ve kan pıhtılaşmasını teşvik eder. Bu nedenle, Lp(a), diğer kolesterol seviyeleri normal olsa bile kalp krizi ve felç için bağımsız bir risk faktörü olarak kabul edilir.

C-reaktif protein (CRP)

CRP (C-reaktif protein), karaciğerin iltihaplanmaya yanıt olarak ürettiği bir proteindir. Enfeksiyonlar, doku hasarları veya vücuttaki diğer iltihaplı süreçler meydana geldiğinde, bu değer kanda hızla yükselir. Bu nedenle CRP genellikle genel bir iltihaplanma belirteci olarak kullanılır.

Yüksek derecede artmış CRP değeri genellikle akut bir enfeksiyona işaret ederken, hafif artışlar kronik hastalıklarda da görülebilir. Normal değerler genellikle önemli bir iltihaplanmayı dışlar.

Sodyum

Sodyum, vücudun su ve tuz dengesini düzenleyen önemli bir mineral ve elektrolittir. Ayrıca sinirlerde uyarı iletimi ve kas çalışmasında merkezi bir rol oynar. Vücut, önemli fonksiyonları stabil tutmak için sodyum seviyesini genellikle dar bir aralıkta tutar.

Çok yüksek değerler (hipernatremi) genellikle sıvı eksikliği durumunda ortaya çıkar ve susuzluk, kafa karışıklığı veya nöbetlere neden olabilir. Çok düşük değerler (hiponatremi) ise örneğin aşırı sıvı kaybı, böbrek sorunları veya belirli ilaçlar nedeniyle oluşur ve zayıflık, baş ağrısı ve aşırı durumlarda bilinç bozukluklarına yol açar.

Kalsiyum

Kalsiyum, özellikle kemiklerde ve dişlerde depolanan hayati bir mineraldir. İskeletin stabilitesini sağlar ve kas çalışması, kan pıhtılaşması ve sinirlerde uyarı iletimi gibi önemli rollere sahiptir. Bir kan testi, kanda dolaşan miktarı ölçer.

Düşük kalsiyum seviyeleri kas krampları, karıncalanma veya kalp ritim bozukluklarına neden olabilir. Yüksek seviyeler genellikle paratiroid bezinin bozukluklarına, belirli tümörlere veya aşırı D vitamini alımına işaret eder.

Apolipoprotein A1

Apolipoprotein A1 (Apo A-I) ist das Hauptprotein des „guten“ HDL-Cholesterins. Es unterstützt den Abtransport von überschüssigem Cholesterin aus den Gefäßen zur Leber, wo es abgebaut und ausgeschieden wird. Damit spielt Apo A-I eine zentrale Rolle beim Schutz der Gefäße vor Verkalkung.

Hohe Apo A-I-Werte werden mit einem geringeren Risiko für Herz-Kreislauf-Erkrankungen in Verbindung gebracht. Niedrige Werte können hingegen ein Hinweis auf ein erhöhtes Arterioskleroserisiko sein, besonders wenn gleichzeitig das „schlechte“ LDL-Cholesterin erhöht ist.

Apolipoprotein B

Apolipoprotein B (Apo B) ist das wichtigste Transportprotein der „schlechten“ Cholesterinpartikel wie LDL und VLDL. Da jedes LDL-Partikel genau ein Apo B trägt, zeigt der Apo-B-Wert direkt an, wie viele atherogene Partikel im Blut zirkulieren. Damit ist er ein sehr aussagekräftiger Marker für das Risiko von Gefäßverkalkungen.

Ein hoher Apo-B-Wert bedeutet ein erhöhtes Risiko für Herzinfarkt oder Schlaganfall. Niedrige Werte gelten dagegen als günstig und zeigen an, dass weniger schädliche Partikel im Blut vorhanden sind.